Τεράστια έκρηξη ακτινών γάμμα κατέγραψαν επιστήμονες

Μία «τερατώδης» -όπως την αποκάλεσαν οι αστρονόμοι- έκρηξη ακτίνων γάμμα, που συνέβη σε ένα μακρινό γαλαξία σε απόσταση 3,7 δισεκατομμυρίων ετών φωτός, όταν το σύμπαν είχε ηλικία 9,9 δισεκατομμυρίων ετών, είναι η ισχυρότερη, φωτεινότερη και μεγαλύτερης διάρκειας που έχει ποτέ παρατηρηθεί από τη Γη. Αν είχε συμβεί πιο κοντά, ο πλανήτης και η ζωή πάνω σε αυτόν θα είχαν «ψηθεί».

Όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, η μόνη πιο ισχυρή έκρηξη που ξέρουν -ή μπορούν να φανταστούν- οι επιστήμονες, είναι η ίδια η Μεγάλη Έκρηξη (Μπιγκ μπανγκ) που δημιούργησε το σύμπαν.

Οι εκρήξεις ακτίνων γάμμα λαμβάνουν χώρα, όπως πιστεύουν οι αστροφυσικοί, όταν ένα τεράστιο άστρο πεθαίνει καταρρέοντας βαρυτικά σε μια νέα μαύρη τρύπα, δημιουργώντας μια σούπερ-νόβα και εκτοξεύοντας παράλληλα στις εσχατιές του διαστήματος πανίσχυρους «πίδακες» ακτινοβολίας πολύ υψηλής ενέργειας, η οποία ταξιδεύει στο σύμπαν με την ταχύτητα του φωτός.

Οι ακτίνες γάμμα είναι η μορφή του φωτός με την μεγαλύτερη ενέργεια στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα (τουλάχιστον 500.000 φορές ισχυρότερη από το ορατό φως).

Τα τηλεσκόπια παρατηρούν τέτοιες εκρήξεις ακτίνων γάμμα εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια, με ρυθμό πλέον περίπου μία ανά διήμερο. Όμως η συγκεκριμένη έκρηξη ξεχωρίζει με την ισχύ και τη λαμπρότητά της από οποιαδήποτε άλλη μέχρι σήμερα, καθώς ήταν πέντε φορές ισχυρότερη από την μέχρι σήμερα κάτοχο του ρεκόρ (είχε παρατηρηθεί το 1999).

Οι επιστήμονες, που μελέτησαν το εντυπωσιακό -και τρομακτικό- φαινόμενο, έκαναν τέσσερις ξεχωριστές δημοσιεύσεις στο περιοδικό Science, σύμφωνα με το BBC και το New Scientist.

Όπως εκτιμούν, η έκρηξη (με ενέργεια που έφθασε τα 95 GeV και διάρκεια 20 ολόκληρες ώρες) προήλθε από ένα άστρο με μάζα 20 έως 30 φορές μεγαλύτερη του Ήλιου και πολύ μεγαλύτερης πυκνότητας.

Η έκρηξη με την ονομασία GRB 130427A -που έγινε αντιληπτή φέτος τον Απρίλιο από τα διαστημικά τηλεσκόπια Swift και Fermi της NASA και έκτοτε ήταν αντικείμενο μελέτης- πιθανώς φάνηκε τόσο ισχυρή στη Γη λόγω της σχετικά «μικρής» απόστασης που συνέβη, καθώς οι προηγούμενες εκρήξεις γάμμα, οι οποίες εμφάνισαν μικρότερη ένταση και διάρκεια, είχαν γίνει σε πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις από τον πλανήτη μας.

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι είναι πολύ μικρή η πιθανότητα (μία στα δέκα εκατομμύρια) να συμβεί μια τέτοια πανίσχυση έκρηξη στο δικό μας γαλαξία, δηλαδή κοντά μας, πράγμα που μπορεί να είχε ολέθριες συνέπειες για την ανθρωπότητα. Ακόμα και τότε, όμως, θα έπρεπε η «ακτίνα θανάτου» από την έκρηξη συμπτωματικά να στοχεύει απευθείας τη Γη για να την «ψήσει».

Πάντως, ο καθηγητής αστρονομίας Πολ Ο’Μπράιαν του πανεπιστημίου του Λέστερ δήλωσε ότι «αυτές οι εκρήξεις μπορούν να συμβούν σε οποιοδήποτε γαλαξία οποιαδήποτε στιγμή. Δ

εν έχουμε κανένα τρόπο να τις προβλέψουμε». Όπως είπε, η πρόβλεψη είναι ότι «θα μπορούσε να συμβαίνει μια έκρηξη ακτίνων γάμμα αρκετά κοντά στη Γη για να μας βλάψει, κάθε 500 εκατ. χρόνια. Κάποια στιγμή στην ιστορία της Γης πιθανότατα ακτινοβοληθήκαμε από μία τέτοια έκρηξη και κάτι ανάλογο θα συμβεί ξανά κάποτε στο μέλλον. Όμως η πιθανότητα να συμβεί όσο ζούμε, είναι πολύ μικρή».