Η λίμνη Παμβώτιδα είναι η πιο σημαντική λίμνη της Ηπείρου και αποτελεί ένα σπουδαίο στολίδι και μια σπάνια φυσική ομορφιά για την πόλη των Ιωαννίνων. Η λίμνη βρίσκεται σε υψόμετρο 470 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Έχει μήκος 7,9 περίπου χιλιόμετρα, πλάτος 1,5 ως 5,4 χιλιόμετρα, μέσο βάθος 4 – 5 μέτρα, μέγιστο βάθος 11 μέτρα και επιφάνεια 19,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τα νερά της λίμνης προέρχονται κυρίως από φυσικές πηγές και χείμαρρους. Τα πλεονάζοντα νερά της διαφεύγουν μέσω φυσικής ροής στον ποταμό Καλαμά. Στη δυτική όχθη της λίμνης βρίσκεται η πόλη των Ιωαννίνων.
Στο εσωτερικό της λίμνης υπάρχει ένα μικρό νησάκι, με πλούσια ιστορία, που κατοικείται από 100 περίπου οικογένειες. Στον οικισμό του νησιού, πέρα από τα παλιά σπίτια με τις λουλουδιασμένες αυλές και τα επτά μικρά μοναστήρια, υπάρχουν ταβερνάκια με τοπικές λιχουδιές αλλά και μαγαζάκια στα οποία μπορεί κάποιος να αγοράσει τα φημισμένα ασημένια γιαννιώτικα κοσμήματα καθώς και άλλα είδη λαϊκής τέχνης.
Η λίμνη των Ιωαννίνων υπάρχει εδώ και 7 εκατομμύρια χρόνια ενώ η πρώτη ιστορική αναφορά για αυτήν γίνεται στον Ησίοδο. Η χλωρίδα της λίμνης παρουσιάζει πλούσια υδρόβια και υδροχαρή βλάστηση. Μέσα στα νερά της αναπτύσσονται 64 διαφορετικά φυτικά είδη και υποείδη, μεταξύ των οποίων το καλάμι, το ψαθί και τα νούφαρα.
Η ιχθυοπανίδα περιλαμβάνει 12 διαφορετικά είδη ψαριών (όπως ο κυπρίνος, το γλήνι, η δρομίτσα, η τσίμα, τα φυτοφάγα κυπρίνια, τα χέλια και ο κέφαλος) ενώ χαρακτηριστική είναι η παρουσία της καραβίδας.
Η λίμνη φιλοξενεί πάνω από 30 διαφορετικά είδη πτηνών, (υδρόβια και παρυδάτια), που φωλιάζουν, ξεχειμωνιάζουν ή διέρχονται κατά τη χειμερινή περίοδο. Ορισμένα απόν αυτά είναι ερωδιοί, βουτηχτάρια, μπεκατσίνια, αγριόκυκνοι, κορμοράνοι και γλάροι.
Από τα θηλαστικά, αξιοσημείωτη είναι η παρουσία της βίδρας (Lutra lutra).
Λόγω των σπανίων ειδών χλωρίδας και πανίδας που διαθέτει η Παμβώτιδα, έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών (natura 2000).
Εκτός της μεγάλης περιβαλλοντικής σημασίας της, η λίμνη αποτελεί και μια σπουδαία πηγή ζωής για την πόλη των Ιωαννίνων λόγω της επαγγελματικής αλιείας (ψαρεύονται ιχθύες, βατράχια και καραβίδες) ενώ αποτελεί κι ένα μοντέρνο κέντρο διεξαγωγής διεθνών αθλητικών διοργανώσεων, όπως σκι, κωπηλασία, καγιάκ-κανό κ.α.
Η «υγρή» Παμβώτιδα ευθύνεται για την υπέροχη χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα που στολίζει τα Γιάννενα αλλά και για την αστραφτερή καλοκαιρινή εικόνα τους. Πρόκειται για ένα πανέμορφο τοπίο, στα πόδια κυριολεκτικά των Γιαννιωτών αλλά και των επισκεπτών των Ιωαννίνων, που δεν χορταίνουν τις βόλτες στις όχθες της ιστορικής αυτής λίμνης.
