Η διαθλαστική χειρουργική αποτελεί μια σύγχρονη τεχνολογική επανάσταση στον χώρο της οφθαλμολογίας. Περίπου 1.000.000 άνθρωποι στις ΗΠΑ και περισσότεροι από 20.000 στη Ελλάδα, απολαμβάνουν κάθε χρόνο τα οφέλη από την εφαρμογή των επιτευγμάτων της σύγχρονης φυσικής, της εφηρμοσμένης οπτικής και της πολεμικής βιομηχανίας στο χώρο της υγείας.
Τι είναι η διόρθωση της μυωπίας, της υπερμετρωπίας και του αστιγματισμού με την βοήθεια του Excimer Laser;
Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική και υψηλής ακριβείας μέθοδο η οποία σμιλεύει τον κερατοειδή χιτώνα, με σκοπό να απαλλάξει τον ασθενή από την χρήση διορθωτικών γυαλιών ή φακών επαφής. Είναι μία μορφή θεραπείας που η κλινική της επιτυχία και ασφάλεια έχει αποδειχθεί με επισταμένες ιατρικές μελέτες και η αποτελεσματικότητά της έχει καταδειχθεί από τα εκατομμύρια των ανθρώπων με διαθλαστικές ανωμαλίες που απαλλάχθηκαν χάρη σε αυτή, από τα γυαλιά τους.
Τι είναι το Excimer Laser;
Πρόκειται γιά μια ιδιαίτερα ακριβή ιατρική συσκευή η οποία παράγει μιά ισχυρή δέσμη συμπυκνωμένου φωτός. Η δέσμη αυτή έχει την ικανότητα να σμιλεύει τον κερατοειδή χιτώνα, χωρίς να παράγει ίχνος θερμικής ενέργειας.
Από πότε εφαρμόζεται ευρέως αυτή η μορφή θεραπείας;
Το 1989 μετά από χρόνια πρότερων ερευνών, η μέθοδος άρχισε να εφαρμόζεται σταδιακά σε περισσότερες από 52 χώρες ανά την υφήλιο. Το Excimer Laser εγκρίθηκε επίσημα από το FDA (Food and Drug Administration) στις ΗΠΑ, το 1995.
Ποιος είναι κατάλληλος για να υποβληθεί σε διαθλαστική επέμβαση;
Κάθε άνθρωπος που επιθυμεί να απαλλαγεί από τα γυαλιά του ή τους φακούς επαφής.
Βασικές προϋποθέσεις είναι οι ακόλουθες:
· Ηλικία άνω των 18 ετών
· Σταθερή διαθλαστική διόρθωση για τουλάχιστον το τελευταίο έτος
· Μυωπία από 0,5 έως 12 βαθμούς
· Υπερμετρωπία έως 6 βαθμούς
· Αστιγματισμός έως 5 βαθμούς
· Απουσία παραγόντων όπως, κερατόκωνος, ερπητική κερατίτιδα, γλαύκωμα, αυτοάνοσα νοσήματα, εγκυμοσύνη ή σοβαρά νοσήματα που συνοδεύονται από ανοσοκαταστολή.
Ένας λεπτομερής οφθαλμολογικός έλεγχος που θα γίνει από τον θεράποντα χειρουργό οφθαλμίατρο θα καθορίσει, αν τελικά ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί στην διόρθωση με Excimer Laser. Στην διεθνή βιβλιογραφία τα ποσοστά απόρριψης των ασθενών που θέλουν να υποβληθούν σε διαθλαστική διόρθωση κυμαίνονται μεταξύ 20 και 40%. Άρα πριν κάποιος λάβει την οριστική απόφαση να «βγάλει» την μυωπία ή την υπερμετρωπία του, θα πρέπει πρώτα να ρωτήσει τον χειρουργό του, ο οποίος μετά τον κατάλληλο έλεγχο θα του πει αν μπορεί να προχωρήσει ή όχι.
Ποιες τεχνικές μέθοδοι υπάρχουν για την διαθλαστική διόρθωση με Excimer Laser;
Υπάρχουν 2 διαφορετικοί τεχνικά τρόποι να γίνει η διαθλαστική διόρθωση με την βοήθεια του Excimer Laser. Ο πρώτος είναι η τεχνική PRK (Photo-Refractive Keratectomy) κατά την οποία μετά την αφαίρεση του επιφανειακού επιθηλίου του κερατοειδούς, γίνεται η εφαρμογή του laser και ακολούθως το επιθήλιο αφήνεται να επουλωθεί από μόνο του μέσα σε 3 έως 6 ημέρες με την βοήθεια θεραπευτικού φακού επαφής. Η τεχνική αυτή χαρακτηρίζεται από μια σταδιακή αποκατάσταση της όρασης μέσα σε λίγες εβδομάδες και ήπιες ενοχλήσεις τις πρώτες 2-3 ημέρες.
Ο δεύτερος τρόπος είναι με την τεχνική LASIK (Laser Assisted in Situ Keratomileusis) η οποία απαιτεί λιγότερο χρόνο για επούλωση, η αποκατάσταση της όρασης είναι ταχεία (μέσα σε 12-24 ώρες) και είναι ανώδυνη. Η LASIK είναι τεχνικά ποιο δύσκολη και στηρίζεται στην δημιουργία ενός υπέρλεπτου κερατοειδικού κρημνού (flap) ο οποίος ανασηκώνεται και αφού εφαρμοσθεί το laser επανατοποθετείται στην θέση του.(βλ.σχ.1). Το μόνο που απαιτείται από τον ασθενή είναι να αποφύγει ένα άμεσο χτύπημα στα μάτια του, για τις πρώτες εβδομάδες μετά την επέμβαση.
Η επιλογή του τύπου της τεχνικής που θα ακολουθηθεί, είναι αποκλειστική αρμοδιότητα του θεράποντα χειρουργού, ο οποίος και θα υποδείξει στον υποψήφιο την καταλληλότερη για την περίπτωσή του. Σε κάθε περίπτωση ανεξάρτητα από την εφαρμοζόμενη τεχνική, η επέμβαση με την βοήθεια του Excimer Laser είναι γρήγορη (5-7 λεπτά για κάθε μάτι) και ανώδυνη.
Σχήμα 1. Η τεχνική Lasik
Τι μπορεί να επιτευχθεί με την διαθλαστική διόρθωση με Excimer Laser;
Σκοπός της επέμβασης είναι να απαλλάξει τον ασθενή από την ανάγκη να χρησιμοποιεί τα γυαλιά ή τους φακούς επαφής, στην καθημερινή του ζωή. Η συντριπτική πλειονότητα (>95%) εκείνων που υποβλήθησαν σε διαθλαστική διόρθωση με Excimer Laser, έχουν πετύχει αυτό τον στόχο. Με την σύγχρονη τεχνολογία Wavefront είναι δε δυνατόν σε αρκετές περιπτώσεις η μετεγχειρητική όραση να είναι καλύτερη από εκείνη με τα γυαλιά προεγχειρητικά, είναι δηλαδή δυνατόν να επιτευχθεί υπερόραση. Το “τέλειο” αυτό αποτέλεσμα δεν είναι υπόσχεση αλλά στόχος.
Τι επιπλοκές μπορούν να προκύψουν από την διαθλαστική χειρουργική με Excimer Laser;
Η σύγχρονη διαθλαστική χειρουργική αποτελεί μία από τις ασφαλέστερες επεμβατικές μεθόδους της σύγχρονης ιατρικής. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να είχε διαφορετικό προφίλ ασφάλειας από την στιγμή που δεν απευθύνεται σε «ασθενείς» με την κοινή έννοια του όρου, μία και ένας μύωπας ή υπερμέτρωπας μπορεί να ζήσει φυσιολογικά φορώντας τα γυαλιά του. Μιλώντας όμως με ιατρικούς όρους, τόσο η μυωπία όσο και ο αστιγματισμός ή η υπερμετρωπία αποτελούν δομικές παθήσεις του οφθαλμικού βολβού και αποτελούν ασθένειες.
Σπάνια διεγχειρητική επιπλοκή είναι κατά την τεχνική LASIK, η δημιουργία ενός κερατοειδικού κρημνού που δεν έχει τις σωστές διαστάσεις. Στην περίπτωση αυτή ο κρημνός επανατοποθετείται στην θέση του και η επέμβαση αναβάλλεται για ένα 6μηνο, έως ότου ο αρχικός κρημνός επουλωθεί και είναι δυνατόν να δημιουργηθεί καινούργιος.
Σπάνιες μετεγχειρητικές επιπλοκές είναι:
· Παροδική ευαισθησία στο φως
· Προσωρινό κοκκίνισμα των ματιών
· Διόρθωση σε μικρότερο ή μεγαλύτερο από τον επιθυμητό βαθμό
· Ανάγκη για χρήση γυαλιών για την οδήγηση την νύχτα ή το διάβασμα (σε ασθενείς άνω των 40-45 ετών)
Στην διεθνή βιβλιογραφία περιγράφεται ως εξαιρετικά σπάνια αλλά σημαντική επιπλοκή η επιμόλυνση, η οποία αν είναι σοβαρή μπορεί να οδηγήσει πιθανά και σε μείωση της τελικής οπτικής οξύτητας (συχνότητα 1/4000 έως 1/10000 περιπτώσεις)
Τι γίνεται με την πρεσβυωπία. Μπορεί η διαθλαστική χειρουργική να δώσει λύση;
Η πρεσβυωπία, είναι μια κατάσταση που οφείλεται στην σκλήρυνση και πάχυνση του φακού του ματιού με την ηλικία και αφορά όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους. Αιτιολογική και επιτυχής θεραπεία για την πρεσβυωπία, δεν υφίσταται σήμερα. H διαθλαστική χειρουργική με Excimer Laser είναι δυνατόν να επιτρέψει όμως σε ένα άτομο με πρεσβυωπία, να μην χρειάζεται γυαλιά στο μεγαλύτερο κομμάτι της καθημερινής του ζωής (>85 % της ημέρας). Είναι δηλαδή δυνατόν να εκτελεί όλες τις καθημερινές του εργασίες χωρίς την ανάγκη των γυαλιών και να τα χρειάζεται μόνο όταν θέλει να κάνει κάτι ειδικό π.χ. πολύ λεπτή κοντινή εργασία ή νυχτερινή οδήγηση.
Τι λένε εκείνοι που έχουν βγάλει τα γυαλιά τους με την βοήθεια του Excimer Laser;
Σε μιά ευρεία μελέτη προηγούμενων χρόνων σε ασθενείς που υπεβλήθησαν σε διαθλαστική διόρθωση με Excimer Laser, τους ζητήθηκε να αξιολογήσουν την όραση τους με μια σειρά ποιοτικών και ποσοτικών παραμέτρων, τόσο προεγχειρητικά όσο και μετά την επέμβαση. Χρησιμοποιήθηκε το ίδιο αναλυτικό ερωτηματολόγιο και από το σύνολο των απαντήσεων βγήκε ένας μέσος όρος (με άριστα το 10).
Η μέση προεγχειρητική αξιολόγηση για την συνολική λειτουργικότητα της όρασής τους, με γυαλιά ή φακούς επαφής ήταν 5,8. Μετεγχειρητικά οι ίδιοι άνθρωποι βαθμολόγησαν την όρασή τους με 9,0. Εξαιρετικά ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα της επέμβασης δηλώνουν πάνω από το 95% των ασθενών που υπεβλήθησαν σε LASIK.
H απαλλαγή από τα γυαλιά, η διακοπή της χρήσης των φακών επαφής που αποτελούν συχνή αιτία ενοχλήσεων και οφθαλμικών μολύνσεων, η δυνατότητα συμμετοχής σε αθλήματα ή χόμπι χωρίς εξαρτήσεις, η αύξηση της αυτοεκτίμησης, το αισθητικό και ψυχοκοινωνικό όφελος, αποτελούν ορισμένες μόνο από τις θετικές επιδράσεις στην ζωή εκείνων που υποβάλλονται στη σύγχρονη διαθλαστική χειρουργική..
