Το Αχριάν μαχαλά είναι μία συνοικία της Ξάνθης, η οποία σήμερα βρίσκεται εκεί που υπάρχει η λεγόμενη Παλιά Πόλη και συνεχίζει μέχρι τις υπώρειες του βουνού.
Από τα παλιά χρόνια κατοικούνταν από γηγενείς Πομάκους, και μάλιστα υπήρχε ξεχωριστό νεκροταφείο όπου θάβονταν οι νεκροί των πομάκικων οικογενειών. Η συνοικία χτίστηκε από Ηπειρώτες τεχνίτες για αυτό και τα σπίτια «μοιάζουν» με κατοικίες που συναντάμε σε πολλά μέρη της Ηπείρου, ως και την Αλβανία. Το Αχριάν μαχαλά ήταν χτισμένο αμφιθεατρικά και υπήρχε στην είσοδο του από το βουνό τελωνείο. Οι δρόμοι ήταν στενοί για να μην μπορούσαν να περνάνε τα κάρα και έτσι να αποφεύγουν το τελωνείο.
Η εφευρετικότητα των Πομάκων τους ανάγκαζε να κατεβαίνουν τη νύχτα με τα γαϊδουράκια τους στα οποία κουβαλούσαν κάρβουνα και ξύλα πριν ξημερώσει για να μην ανοίξει το τελωνείο και έτσι περνούσαν μέσα από το Αχριάν μαχαλά. Το τελωνείο έκλεισε το 1939 από τον Μεταξά.
Δίπλα στο Αχριάν μαχαλά υπάρχει το Σουνέ μαχαλά, όπου ζούσαν Οθωμανοί διοικητικοί υπάλληλοι οι οποίοι για τις θρησκευτικές τους ανάγκες είχαν το λεγόμενο σουνέ τζαμί. Το τοπωνύμιο Αχρέν αναφέρεται στην περίοδο που οι Πομάκοι ήταν μπεκτασήδες και έτσι τα δύο τοπωνύμια Αχρέν – Σουνέ δείχνουν την αντίθεση μπεκτασήδων Πομάκων – σουνιτών Οθωμανών.
Νέα μετανάστευση Πομάκων προς το Αχρέν μαχαλά υπήρξε το 1947, στην εποχή του εμφυλίου πολέμου, όπου εκεί μεταφέρθηκαν πολλές πομάκικες οικογένειες από το Ωραίον και τα χωριά της Μύκης. Μετά το τέλος του εμφυλίου, πολλοί γύρισαν πίσω στα χωριά τους ενώ αρκετές οικογένειες παρέμειναν στο Αχρέν μαχαλά.
Πιο πέρα από το Αχρέν υπήρχε η συνοικία του Σαμακώβ όπου κατοικούσαν Βούλγαροι (στην Ξάνθη υπήρχαν αρκετοί Βούλγαροι χτίστες). Επίσης, στην Ξάνθη υπάρχει η συνοικία Ασσά μαχαλά όπου κατοικούσαν τουρκόφωνοι, ενώ εκεί κατέβηκαν και Πομάκοι. Υπάρχει και το Ματζίρ μαχαλά, πομακικός οικισμός από πρόσφυγες που κατέβηκαν από τη Βουλγαρία.
Τέλος, για την παρουσία Τσιτάκ και Γκατζάλ, ξέρουμε από την παράδοση ότι στα ορεινά χωριά Ισαία, Γέρακας, Εύμοιρο και Πίλημα πήγαν Τσιτάκ (στο τελευταίο χωριό και Κιρτζαλήδες), ενώ στα χωριά Κούνδουρος, Λυκότοπος, Δουργούτι, Γιαννωτά, Τσαλαπετεινός, Πολύσκιο, κατέβηκαν Γκατζάλ (Κιρτζαλήδες). Στο τελευταίο χωριό υπήρχαν και Πομάκοι.
Για τους Τσιτάκ η παράδοση λέει ότι ήταν τουρκοποιημένοι Βούλγαροι οι οποίοι διακρίνονταν από τους Βούλγαρους, επειδή έβαφαν τα τσίτια (πλεχτά ντουβάρια από φουντουκιά) του σπιτιού τους με ασβέστη.
