Ο καρκίνος που προέρχεται από τα κύτταρα του ήπατος ή ηπατοκυτταρικός καρκίνος (ΗΚΚ) αποτελεί το πλέον σύνηθες πρωτοπαθές κακοήθες νεόπλασμα του ήπατος. Αποτελεί σημαντικό αίτιο θνητότητας σε ασθενείς που πάσχουν από κίρρωση, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελεί τον πέμπτο κατά σειρά συχνότερο τύπο καρκίνου και το τρίτο συχνότερο αίτιο θανάτου που σχετίζεται με καρκίνο.
Τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζει αυξητική τάση, η οποία ενδεχόμενα σχετίζεται με τις καλύτερες μεθόδους πιο πρώιμης διάγνωσης, αλλά και την αυξημένη επιβίωση των ασθενών που έχουν παράγοντες κινδύνου για ΗΚΚ (όπως για παράδειγμα οι πάσχοντες από κίρρωση, χρόνια ηπατίτιδα Β ή C, αλκοολική ή μη αλκοολική στεατοηπατίδα). Αν και οι περισσότερες περιπτώσεις σχετίζονται με κίρρωση του ήπατος, υπάρχουν ασθενείς που αναπτύσσουν ΗΚΚ χωρίς απαραίτητα να έχουν κίρρωση.
Η διάγνωση της νόσου μπορεί να γίνει είτε με κατευθυνόμενη βιοψία μιας ύποπτης βλάβης (η οποία αναγνωρίζεται σε ειδικό απεικονιστικό έλεγχο για το ήπαρ) είτε με το συνδυασμό μιας «δυναμικής» αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας και εξετάσεων αίματος. Από τη στιγμή της διάγνωσης ακολουθεί η διαδικασία της σταδιοποίησης της νόσου, δηλαδή της αξιολόγησης της έκτασης που καταλαμβάνει στο ήπαρ και εκτός αυτού, σε συνδυασμό με τη γενική κατάσταση υγείας της/του ασθενούς. Υπάρχουν πολλά συστήματα για την ταξινόμηση και σε διάφορα μέρη του κόσμου εφαρμόζονται συχνά διαφορετικοί μέθοδοι σταδιοποίησης. Τα συστήματα αυτά έχουν αναπτυχθεί με στόχο την καλύτερη εκτίμηση πρόγνωσης των ασθενών και την εφαρμογή της καλύτερης δυνατής και διαθέσιμης θεραπευτικής ή παρηγορικής στρατηγικής.
Ανάλογα με την περίπτωση οι ασθενείς μπορεί να ακολουθήσουν χειρουργική ή μη χειρουργική θεραπεία. Στην πρώτη περίπτωση η αντιμετώπισης ενδέχεται να περιλαμβάνει την αφαίρεση του όγκου ή ακόμα και τη μεταμόσχευση ήπατος. Στις συντηρητικές μεθόδους περιλαμβάνεται η διενέργεια, διαμέσου αρτηρίας, εμβολισμού ή χημειοεμβολισμού του όγκου (δηλαδή με τη χρήση υλικών, η τεχνολογία των οποίων συνεχώς εξελίσσεται, τα οποία φράσουν τα τροφοφόρα αγγεία του όγκου, σε συνδυασμό με την τοπική εναπόθεση χημειοθεραπευτικών ουσιών ή ουσιών που εκπέμπουν ακτινοβολία), η χορήγηση φαρμάκων από το στόμα ή απλά η παρηγορική αντιμετώπιση (σε περιπτώσεις πλέον προχωρημένου σταδίου νόσου) με αναλγητικά και άλλα μέσα που προσφέρουν ανακούφιση στα συμπτώματα της/του ασθενούς. Για την καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενών με ΗΚΚ διάφοροι επίσημοι οργανισμοί σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία έχουν δημιουργήσει κατευθυντήριες οδηγίες. Οι οδηγίες αυτές δεν είναι απόλυτες και ορισμένες φορές εξατομικεύονται, διότι διαφορετικοί ασθενείς έχουν διαφορετικές ανάγκες, αλλά και ο ίδιος ο ΗΚΚ παρουσιάζει αρκετά σημαντική ετερογένεια.
Οι συντηρητικές επιλογές αντιμετώπισης των ασθενών τα τελευταία χρόνια εξελίσσονται συνέχεια (ταυτόχρονα με τις χειρουργικές τεχνικές). Ορισμένοι ασθενείς που κατατάσσονται στα ενδιάμεσα στάδια της νόσου εμφανίζουν ετερογένεια και σε περιπτώσεις που η ανταπόκριση στις θεραπείες (για παράδειγμα στο χημειοεμβολισμό) δεν είναι ικανοποιητική είναι δυνατή η εφαρμογή θεραπειών επόμενου σταδίου (για παράδειγμα του φαρμάκου σοραφενίμπη). Τόσο οι χημειοεμβολισμοί όσο και η από του στόματος θεραπεία δε στερούνται ανεπιθύμητων ενεργειών, ορισμένες φορές σημαντικών, που αναγκάζουν είτε στην προσωρινή ή μόνιμη διακοπή τους είτε στην ελάττωση της δοσολογίας.
Τα τελευταία χρόνια γίνεται περισσότερο εμφανής η ανάγκη για την αντιμετώπιση των ασθενών με ΗΚΚ από μια ομάδα επαγγελματιών υγείας, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ιατροί από διάφορες ειδικότητες (για παράδειγμα γαστρεντερολόγοι, ηπατολόγοι, ογκολόγοι, χειρουργοί, ακτινολόγοι, παθολογοανατόμοι), αλλά και μη ιατροί (για παράδειγμα ψυχολόγοι υγείας και φαρμακοποιοί). Η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση από μια ομάδα φαίνεται να προσφέρει πλεονεκτήματα στην/στον ασθενή και να θέτει ρεαλιστικούς στόχους.
Ταυτόχρονα παρουσιάζεται έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον τόσο για την ανακάλυψη νέων παραγόντων για την από του στόματος θεραπεία όσο και για την αξιολόγηση συνδυασμών υπαρχόντων θεραπευτικών μεθόδων. Η συμμετοχή ασθενών με ΗΚΚ σε μελέτες αποτελεί μια επιλογή, ιδίως σε περιπτώσεις όπου οι διαθέσιμες και τεκμηριωμένες επιλογές είναι περιορισμένες ή αναποτελεσματικές. Τα δεδομένα από την ανάλυση των μελετών αυτών πιστεύεται ότι στο μέλλον θα τροποποιήσει τους θεραπευτικούς αλγορίθμους και θα συμβάλει στην αύξηση της επιβίωσης και της ποιότητας ζωής των ασθενών με ΗΚΚ.
