Σχολικός εκφοβισμός είναι η ψυχολογική και η σωματική βία από τον μαθητή-θύτη στον μαθητή-θύμα.
Η επιβολή δύναμης και εξουσίας αποτελούν στόχο του εκφοβισμού, ο οποίος περιλαμβάνει τη χρήση υποτιμητικών φράσεων και ονομάτων, τον αποκλεισμό από τις ομάδες, τον εξευτελισμό μπροστά σε άλλους, τη χρήση απειλών, τον ξυλοδαρμό ή την απειλή, τον εξαναγκασμό σε ανεπιθύμητες για το ίδιο πράξεις κ.ά.
Το θύμα της βίας μπορεί να μη διαφέρει σε τίποτε από τα υπόλοιπα παιδιά της ομάδας, μπορεί όμως να χαρακτηρίζεται από εσωστρέφεια, αισθήματα ντροπής, τάσεις απομόνωσης, να είναι συναισθηματικά ανεσταλμένο και να δείχνει μια φαινομενική αλλά όχι αληθινή ανοχή στη βία λόγω μιας εγγενούς παθητικότητας που δυστυχώς το καθιστά εύκολο στόχο.
Ενδέχεται επίσης να έχει κάποιο ανεπιθύμητο φυσικό χαρακτηριστικό ή να μοιάζει αδύναμο ή να ντύνεται και να μιλάει με έναν μη αποδεκτό τρόπο.
Η σιωπή του θύματος είναι ένας από τους παράγοντες που συντηρούν τη βία που υφίσταται. Ο στιγματισμός και ο φόβος της επανάληψης του εκφοβισμού το κάνουν να κλείνεται περισσότερο στον εαυτό του και να βυθίζεται σε μια επίπονη απομόνωση, με αποτέλεσμα να συρρικνώνεται η αυτοεκτίμησή του.
Τα συμπτώματα που ενδέχεται να αποτελούν ενδείξεις ότι το παιδί έχει υποστεί εκφοβισμό είναι ανεξήγητα σημάδια και μώλωπες, ξαφνική διέγερση και ανησυχία, παρατεταμένη θλίψη, αλλαγές στην συμπεριφορά (π.χ. ξεσπάσματα θυμού, επιθετικότητα), κοινωνική απομόνωση, διαταραχές στον ύπνο, στην όρεξη και στη λήψη τροφής και επιστροφή του παιδιού από το σχολείο φοβισμένου και απελπισμένου, συχνά δίχως σημαντικά προσωπικά αντικείμενα ή με σκισμένα ρούχα.
Είναι επίσης μείωση της σχολικής απόδοσης, αδυναμία συγκέντρωσης, αποφυγή συμμετοχής στις σχολικές δραστηριότητες, φόβος για το σχολείο και ψυχοσωματικά συμπτώματα (πόνος στο στομάχι, ημικρανίες, ζαλάδες κ.λπ.).
Αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος στον οποίο να μπορείτε να τα αποδώσετε (π.χ. ένταση στο σπίτι, απώλεια, ασθένεια στην οικογένεια) και το παιδί σας εμφανίζει μια γενικότερη ψυχολογία φόβου και αποφυγής, ενδέχεται να είναι θύμα σχολικού εκφοβισμού.
Μιλήστε του και ακούστε το ενεργητικά. Σεβαστείτε την κάθε του λέξη και κινητοποιήστε το να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων έχοντας συμμάχους τούς δασκάλους, τους φίλους και την οικογένεια.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας – ψυχοθεραπεύτρια, e-mail: myrsini.kostopoulou@gmail.com, www.myrsinikostopoulou.com
