Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης αποτελεί τη συχνότερη κακοήθεια του ουροποιητικού συστήματος.
Είναι 3 με 4 φορές συχνότερος στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες και εμφανίζεται συνήθως σε ηλικία μεγαλύτερη των 60 ετών.
Το κυρίαρχο σύμπτωμα της νόσου είναι η αιματουρία, η παρουσία δηλαδή αίματος στα ούρα του ασθενούς.
Ο καρκίνος της κύστης είναι ένας επιθετικός καρκίνος, που έχει την τάση να υποτροπιάζει ή / και να εξελίσσεται.
Για το λόγο αυτό η πρώιμη διάγνωση και η έγκαιρη θεραπεία έχουν αποφασιστική σημασία.
Αίτια – Προδιαθεσικοί παράγοντες καρκίνου ουροδόχου κύστης
Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που συνδέονται με την ανάπτυξη του καρκίνου της κύστης.
Το κάπνισμα είναι ο σημαντικότερος προδιαθεσικός παράγοντας, καθώς οι καπνιστές έχουν τριπλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου σε σχέση με τους μη καπνιστές. Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι η σχέση αυτή είναι δοσοεξαρτώμενη.
Έχει βρεθεί συσχέτιση του καρκίνου της κύστης με ορισμένα επαγγέλματα, κατά τα οποία υπάρχει επαγγελματική έκθεση σε καρκινογόνες ουσίες, όπως οι αρωματικές αμίνες. Οι ουσίες αυτές χρησιμοποιούνται συχνά σε βιομηχανίες που επεξεργάζονται χημικά, χρώματα, πίσσα, ελαστικά, εκτυπωτικά, πετρελαιοειδή και δέρματα.
Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι η χρόνια φλεγμονή, η λήψη κυκλοφωσφαμίδης και η σχιστοσωμίαση.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τους παράγοντες κινδύνου, γιατί έτσι μπορούμε να λάβουμε τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα, όπως π.χ. αλλαγή των συνθηκών υγιεινής ή στενή παρακολούθηση, για την μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου στην ουροδόχο κύστη.
Συμπτώματα καρκίνου ουροδόχου κύστης
Η αιματουρία αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της νόσου και είναι συνήθως ανώδυνη.
Μπορεί να είναι μακροσκοπική, όταν τα ούρα είναι εμφανώς κόκκινα,
ή μικροσκοπική, όταν η παρουσία του αίματος αποκαλύπτεται μόνο με το μικροσκόπιο.
Επιπλέον, ο καρκίνος της κύστης μπορεί να εμφανισθεί με δυσουρικά ή ερεθιστικά συμπτώματα, όπως συχνουρία ή επιτακτικότητα.
Διάγνωση – Σταδιοποίηση καρκίνου ουροδόχου κύστης
Η διάγνωση συνήθως τίθεται με τη βοήθεια εργαστηριακών,απεικονιστικών και ενδοσκοπικών εξετάσεων.
Οι εξετάσεις που συνήθως μας βοηθούν στη διάγνωση είναι :
• Κυτταρολογική ούρων (βρίσκουμε καρκινικά κύτταρα στα ούρα)
• Υπερηχογράφημα νεφρών – κύστεως
• Ενδοφλέβια πυελογραφία
• Κυστεοσκόπηση και λήψη βιοψίας
• Αμφίχειρη εξέταση της κύστεως υπό αναισθησία
Μετά τη διάγνωση μεγάλη σημασία έχει να γνωρίζουμε το στάδιο της νόσου, εάν δηλαδή πρόκειται για επιφανειακό ή διηθητικό καρκίνο. Αυτό επιτυγχάνεται με τη βοήθεια της αξονικής τομογραφίας και του σπινθηρογραφήματος των οστών, καθώς και με το αποτέλεσμα της διουρηθρικής εκτομής του όγκου (TUR-T).
Όταν διαγνωστεί καρκίνος στην ουροδόχο κύστη για πρώτη φορά, το 75-85% περίπου των ασθενών παρουσιάζουν έναν επιφανειακό όγκο περιορισμένο στο βλεννογόνο (στάδιο Ta ή Tis) ή στο χόριο (στάδιο T1), ενώ οι υπόλοιποι ασθενείς εμφανίζουν έναν διηθητικό καρκίνο (στάδιο τουλάχιστον T2) ή ακόμα και έναν μεταστατικό καρκίνο με προσβολή απομακρυσμένων οργάνων.
Εάν μία βιοψία κύστεως επιβεβαιώσει την παρουσία ουροθηλιακού καρκίνου, το επόμενο βήμα είναι ο καθορισμός του βαθμού επιθετικότητας ή κακοήθειας αυτού του καρκίνου. Η περισσότερο συχνή κλίμακα κακοήθειας ουροθηλιακών καρκινικών κυττάρων είναι ο βαθμός κακοήθειας (Grade) που κυμαίνεται μεταξύ I και III, με το I να είναι η λιγότερο και το III να είναι η περισσότερο επιθετική μορφή καρκίνου.
Το grade έχει πολύ μεγάλη σημασία, αφού σχετίζεται τόσο με τη συχνότητα εξέλιξης της νόσου, όσο και με την πρόγνωση και επιβίωση του ασθενή. Υπάρχουν όγκοι χαμηλής επιθετικότητας (αθώα γατάκια) με πολύ καλή πρόγνωση, υπάρχουν όμως και πολύ επιθετικοί όγκοι (επικίνδυνες τίγρεις) υψηλής κακοηθείας που συχνά υποτροπιάζουν ή εξελίσσονται.
Θεραπεία καρκίνου κύστης
Θεραπεία μη διηθητικού (επιφανειακού) καρκίνου κύστεως
Επειδή οι όγκοι αυτοί σε μεγάλο ποσοστό υποτροπιάζουν, ο σκοπός της θεραπείας είναι αφενός να αφαιρεθεί ο όγκος και αφετέρου να προφυλάξουμε τον ασθενή από τις υποτροπές, αλλά και από τον κίνδυνο εξέλιξης της νόσου. Γίνεται διουρηθρική εκτομή του όγκου (TUR-T).
ΔΙΟΥΡΗΘΡΙΚΗ ΕΚΤΟΜΗ ΟΓΚΟΥ ΚΥΣΤΕΩΣ
και στη συνέχεια για την προφύλαξη του ασθενούς από τον κίνδυνο των υποτροπών γίνεται έγχυση στην κύστη κυτταροστατικών φαρμάκων ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Ο κίνδυνος υποτροπής ή / και εξέλιξης εξαρτάται από τους εξής παράγοντες :
• Αριθμός καρκινικών εστιών
• Μέγεθος του όγκου
• Στάδιο της νόσου
• Grade της νόσου
• Ρυθμός υποτροπής
• Παρουσία καρκίνου in situ
Θεραπεία διηθητικού καρκίνου κύστεως
Επειδή πρόκειται για επιθετικό καρκίνο χρειάζεται άμεση και ριζική θεραπεία. Σήμερα τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται με τη χειρουργική θεραπεία (ριζική κυστεκτομή), κατά την οποία γίνεται αφαίρεση ολόκληρης της ουροδόχου κύστης και των γειτονικών οργάνων (προστάτη και σπερματοδόχων κύστεων στον άνδρα, μήτρας και εξαρτημάτων στη γυναίκα). Όταν αφαιρεθεί η ουροδόχος κύστη πρέπει να δημιουργηθεί ένας νέος τρόπος για την αποθήκευση και έξοδο των ούρων από το σώμα. Γίνεται είτε αντικατάσταση της κύστεως με τη δημιουργία νέας κύστεως από τμήμα εντέρου, ώστε ο ασθενής να ουρεί φυσιολογικά ή σε περιπτώσεις που αυτό δεν είναι εφικτό, γίνεται εκτροπή των ούρων στο κοιλιακό τοίχωμα και τα ούρα συλλέγονται σε ειδικό σάκο.
Άλλες μορφές θεραπείας για τον διηθητικό καρκίνο της κύστης αποτελούν η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία.
