Με αφετηρία τα Τρίκαλα Κορινθίας ανακαλύπτουμε το ιδιαίτερο ορεινό οικοσύστημα της Ζήρειας. Εξερευνούμε απάτητους δασικούς δρόμους, πεζοπορούμε σε υπέροχα μονοπάτια και «ρουφάμε» με όλες μας τις αισθήσεις τις μυρωδιές και τα χρώματα του φθινοπώρου περιμένοντας τα χιόνια να καλύψουν ακρώρειες και υψίπεδα «Ορος Κυλλήνη» είναι η αρχαιοπρεπής ονομασία που χρησιμοποιούν για το δεύτερο ψηλότερο βουνό της Πελοποννήσου οι περισσότεροι χάρτες.
Οι ντόπιοι προτιμούν ν’ αποκαλούν το βουνό τους Ζήρεια (ψηλότερη κορφή 2.374 μ.) ή και κατά παράφραση Τζήρεια, όνομα νεότερο που προέρχεται από τη σλαβική λέξη «ζήρι» που σημαίνει βελανίδι. Οι κυριότερες κορφές που ξεπερνούν τα 2.000 μέτρα σχηματίζουν ένα χαρακτηριστικό πέταλο. Στο βόρειο τμήμα του το βουνό σβήνει σχετικά ομαλά στη θάλασσα του Κορινθιακού Κόλπου, ενώ στον Νότο τα νερά της Στυμφαλίας λίμνης χωρίζουν τη Ζήρεια από τον Ολίγυρτο και η δασωμένη κοίτη του Ολβιου ποταμού με το άνοιγμα της κοιλάδας του Φενεού, από τα βουνά του Σαραντάπηχου και τη Ντουρντουβάνα.
Η πιο δημοφιλής διαδρομή που θα σας φέρει χωρίς ταλαιπωρία και δυσάρεστες εκπλήξεις στα υψίπεδα της Ζήρειας αρχίζει από το παραλιακό Ξυλόκαστρο. Μάλιστα, ερχόμενοι μέσω εθνικής οδού αρκεί ν’ ακολουθήσετε τις ταμπέλες χωρίς να μπείτε καθόλου στην πόλη. Αν και ο δρόμος έχει αρκετές στροφές είναι αρκετά φαρδύς και δεν θα σας κουράσει ακόμη και αν έχει προηγηθεί χιονόπτωση.
Συνολικά θα χρειαστεί να καλύψετε 24 χιλιόμετρα ανάβασης για να φτάσετε από το μηδενικό υψόμετρο των ακτών του Κορινθιακού στα ελατοσκέπαστα Τρίκαλα. Η κοινότητα αποτελείται σήμερα από τρεις ξεχωριστές συνοικίες, τα Κάτω, τα Μέσα και τα Ανω Τρίκαλα. Τα πρώτα σπίτια ξεκινούν από ύψος 800 μέτρων και σκαρφαλώνουν μέχρι τα 1.100, στις συνοικίες των Ανω Τρικάλων. Το καλό κλίμα, τα όμορφα τοπία, αλλά και η εύκολη πρόσβαση από την πρωτεύουσα έχουν καθιερώσει τα Τρίκαλα Κορινθίας ως μία από τις πιο δημοφιλείς κοντινές εξορμήσεις και όχι μόνο. Ταυτόχρονα η λειτουργία ξενοδοχείων και παραδοσιακών ξενώνων έχει αναβαθμίσει αισθητά τις προσφερόμενες υπηρεσίες και οι φίλοι του βουνού μπορούν μετά μια χορταστική μέρα στη φύση ν’ απολαύσουν και τη διαμονή τους. Και στις τρεις συνοικίες των Τρικάλων διασώζονται ακόμη πολλά παλιά πέτρινα σπίτια, που όμως σιγά σιγά χάνονται ανάμεσα στις άφθονες σύγχρονες κατασκευές που αλλοιώνουν με ταχύτατους ρυθμούς την προσωπικότητα των οικισμών.
Η Ζήρεια στο ύψος των Τρικάλων κατεβάζει άφθονα νερά και τα χωριά έχουν πολλές βρύσες που δηλώνουν την έντονη παρουσία του πολύτιμου υγρού στοιχείου. Τα αναρίθμητα ρυάκια που αποστραγγίζουν το οροπέδιο κατρακυλούν από παντού έως ότου σμίξουν με τα νερά του αρχαίου ποταμού Σίθα που κυλά στο βάθος της χαράδρας.
Ωστόσο, στη Ζήρεια δεν υπάρχουν μόνο τα Τρίκαλα, αλλά και ένα μεγάλο πλήθος χωριών που απλώνουν τις γειτονιές τους σε μικρό ή μεγάλο υψόμετρο, χωριά που μπορεί να μην είναι «must» τουριστικοί προορισμοί, όμως σίγουρα αξίζει να τ’ αναζητήσετε.
Τα σπουδαιότερα αρχαιολογικά μνημεία
Αρχαίες ρίζες
Τα Τρίκαλα είναι κτισμένα πιθανόν στη θέση της αρχαίας πόλης Μύσαιο. Ομως οι πρώτοι οικιστικοί πυρήνες που αργότερα σχημάτισαν τα σημερινά χωριά δημιουργήθηκαν τον 10ο αι. μ.Χ. όταν οι αρρώστιες και οι ληστρικές επιδρομές αφάνιζαν τα παράλια και οι απελπισμένοι αγρότες πήραν τα βουνά.
Τα Ανω Τρίκαλα σύμφωνα με την παράδοση χτίστηκαν αργότερα από τους Νοταραίους, μεγάλη οικογένεια της Κορίνθου που ήρθε από το Φανάρι μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης.
Η σπηλιά του Ερμή
Από τα τελευταία σπίτια των Ανω Τρικάλων αρχίζει να φαίνεται όλη η ομορφιά της Ζήρειας, όπου σύμφωνα με τον μύθο σε μια κρυφή σπηλιά του βουνού, η Μαία, κόρη του Ατλαντα, γέννησε τον φτεροπόδαρο αγγελιοφόρο των θεών, τον Ερμή. Μάλιστα ο Παυσανίας αναφέρει ότι στην κoρφή του βρισκόταν ένα από τα λίγα αρχαία ιερά αφιερωμένα στον φτεροπόδαρο θεό που εδώ τον ονόμαζαν Κυλλήνιο Ερμή.
Η χαράδρα της Φλαμπουρίτσας
Ανάμεσα στους εντυπωσιακούς όγκους των κορφών της Μικρής και Μεγάλης Ζήρειας, ξανοίγεται η χαράδρα της Φλαμπουρίτσας, το πιο ζωντανό και συνάμα ανέγγιχτο κομμάτι του βουνού. Εδώ έχουν καταμετρηθεί τουλάχιστον είκοσι σπάνια και ενδημικά είδη φυτών. Σε ύψος 1.750 μέτρων υπάρχει ένα πανέμορφο σπήλαιο με οκτώ θαλάμους και υπέροχους πολύχρωμους σταλαγμίτες και σταλακτίτες.
Τόπος ιερός
Στα Τρίκαλα σύμφωνα με την παράδοση γεννήθηκε και ο Αγιος Γεράσιμος ο προστάτης της Κεφαλονιάς. Ενα μισοκατεστραμμένο καλύβι λέγεται ότι ήταν το σπίτι του. Λίγο πιο πάνω από τα τελευταία κτίσματα, εκεί που ξεκινά ο δρόμος για τα υψίπεδα του βουνού, βρίσκεται το μοναστήρι του Αϊ-Βλάση, όπου ασκήτεψε ο άγιος γύρω στα 1300. Σήμερα είναι γυναικείο και το καθολικό του φημίζεται για το αξιόλογο τέμπλο του 17ου αι.
Οι σημαντικότερες διαδρομές στη Ζήρεια
O ασφάλτινος δρόμος αφού διασχίσει τον πυρήνα του οικισμού των Ανω Τρικάλων οδηγεί στο μοναστήρι του Αγίου Βλάσιου. Από την είσοδο του μοναστηριού ξεκινά μια έντονη ανηφορική διαδρομή που διασχίζει πυκνό ελατόδασος και θα μας φέρει σε ύψος 1.500 μέτρων όπου βρίσκεται το νεόκτιστο Αθλητικό Kέντρο Ζήρειας που απέχει μόλις 12 χιλιόμετρα από τη συνοικία των Ανω Τρικάλων.
Στη διαδρομή από οροπέδιο Ζήρειας για Γκούρα διασχίζουμε το Μαύρο Δάσος.
Υπάρχει χώρος στάθμευσης, σαλέ, κατάστημα ενοικιάσεως ειδών σκι και διατίθενται προς ενοικίαση snowmobile. Λειτουργεί ένα μικρό συρόμενο λιφτ και δυο πίστες, μια baby και μια 700 μέτρων Λίγο ψηλότερα βρίσκονται τα δυο ορειβατικά καταφύγια.
Δυστυχώς το πανέμορφο οροπέδιο όπου βρίσκεται και το Αθλητικό Kέντρο έχει κακοποιηθεί βάναυσα τα τελευταία χρόνια. Η υπερβόσκηση και οι πυρκαγιές έχουν απογυμνώσει ένα μεγάλο κομμάτι που παλαιότερα ήταν κατάφυτο από μαυρόπευκα και έλατα ενώ άφθονοι δασικοί δρόμοι διακόπτουν τη φυσική του συνέχεια. Λόγω υψομέτρου το οροπέδιο παραμένει ντυμένο στα λευκά για αρκετούς μήνες σχεδόν μέχρι τα μέσα του Μάρτη.
Ετσι αν έρθετε εδώ τον χειμώνα δεν θα μπορέσετε να δείτε και πολλά πράγματά. Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα διαδρομή είναι αυτή που οδηγεί στο χωριό Γκούρα και στην κοιλάδα του Φενεού. Ο δρόμος είναι αρκετά φαρδύς, όμως υπάρχουν στενά σημεία και μέρη όπου θα βρείτε λάσπη, άφθονες πέτρες και φυσικά τον χειμώνα αρκετό χιόνι στα ανήλια σημεία. Συνολικά θα διανύσετε 15 χιλιόμετρα μέσα σε πυκνό δάσος ελάτων. Η δεύτερη επίσης χωμάτινη διαδρομή είναι αυτή που καταλήγει στη μικρή λίμνη του Δασίου που τη συναντάμε σε ύψος 1.500 μέτρων (θα δείτε σχετικές πινακίδες μόλις φτάσετε στο υψίπεδο).
Aν έχει πέσει χιόνι μην επιχειρήσετε να έρθετε με αυτοκίνητο. Το τοπίο γύρω από τη μικροσκοπική λίμνη είναι μοναδικό καθώς μια ζώνη από μαυρόπευκα αγκαλιάζει τις λασπωμένες όχθες, ενώ σε κάποια σημεία υπάρχουν διαμορφωμένοι από το δασαρχείο χώροι αναψυχής.
Το σαλέ του Αθλητικού Κέντρου Ζήρειας βρίσκεται σε ύψος 1.550 μέτρων, η περιοχή καλύπτεται με χιόνια από τέλη Νοεμβρίου.
Προσπελάσιμη ακόμη και ύστερα από χιονόπτωση (με την ανάλογη βέβαια προσοχή και τη χρήση αντιολισθητικών αλυσίδων) είναι η διαδρομή που συνδέει τα Μεσαία Τρίκαλα με το χωριό Καρυά (7 χλμ.). Ο δρόμος είναι ασφάλτινος με ήπιες κλίσεις και καλό οδόστρωμα. Μάλιστα καθώς διατρέχει τις βόρειες παρυφές του βουνού σε αρκετά σημεία, και όπου βέβαια το επιτρέπει το πυκνό ελατόδασος, η θέα στον Κορινθιακό Κόλπο είναι αξεπέραστη.
Στην Καρυά υπάρχει πλέον υποδομή τόσο για φαγητό όσο και για διαμονή. Από εδώ αν θέλετε μπορείτε εύκολα να κατηφορίσετε για τα παράλια του Κορινθιακού Κόλπου ή να συνεχίσετε την περιήγησή σας προς τα χωριά του Φενεού και της λίμνης Δόξα.
Αν θέλετε να γνωρίσετε τις ομορφιές της Ζήρειας με πιο ήπιο τρόπο, θα πάτε έως το χωριό Ρέθι όπου υπάρχουν οι εγκαταστάσεις του «Κέντρου Ελεύθερης Ιππασίας και ορεινών δραστηριοτήτων». Με τα εκπαιδευμένα άλογα θα πραγματοποιήσετε βόλτες στις γύρω ρεματιές και στις χιονισμένες πλαγιές.
Κείμενο: Ζερμαίν Αλεξάκη
Φωτογραφίες: Θοδωρής Αθανασιάδης
