Η «Καμπάλα» (Kabbahal), δεν έχει καμιά σχέση με την Παλαιά Διαθήκη και έχει τις ρίζες της «στα εσωτεριστικά και θεοσοφικά ρεύματα των Ιουδαϊκών κύκλων, της εποχής που είδε την γέννηση του Χριστιανισμού», όπως γράφει ο Εβραίος καθηγητής Γκερσόμ Σολέμ στο βιβλίο του «Εισαγωγή στην Καμπάλα», κατατάσσεται στο χώρο του Μυστικισμού και του Αποκρυφισμού.
Δεν είναι μόνο «τρόπος σκέψης», αλλά και «πίστη», που καλλιεργείται έντεχνα με εσωτεριστικές και θεοσοφικές διδασκαλίες. Πολλοί Εβραίοι κρατούν αποστάσεις από τον αποκρυφισμό της, που στην Ευρώπη υπήρξε η βάση της Θεοσοφίας, του Τεκτονισμού και του Ροδοσταυρισμού.
Οι καββαλιστές εσωτεριστές του αιώνα μας κάνανε προσπάθεια να συγκεράσουν την Καββάλα με την Πλατωνική και Πυθαγόρεια σκέψη, καθώς και με τον Ινδικό μυστικισμό κάτι το οποίο είναι πολύ εύκολο να το βρει κανείς στα βιβλία του Ισραέλ Ρεγκάρντιε, του Άλιστερ Κρόουλι, της Ντιόν Φόρτσιουν, του Γ.Γιν Γουέστκοτ κ.α..
Η άγνοια και η έλλειψη ενημέρωσης οδηγεί ακόμα και στον ελλαδικό χώρο κάποιους να ασπάζονται την Ιουδαϊκή αίρεση της Καμπάλα ή Καμπαλά και να δηλώνουν:
«Παραμένω Χριστιανός ορθόδοξος και αγαπάω πολύ και κάποιους γεροντάδες που πάω στο Άγιο Όρος. Δεν είναι θρησκεία η Καμπάλα και δεν έχει να κάνει με πίστη ή θρησκεία.» και συνεχίζει: «Το ίδιο διδάσκουνκαι κάποιοι πνευματικοί του Χριστιανισμού σαν τον γέροντα Παΐσιο. Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλες θρησκείες, λ.χ. με τους Σούφι. Αν μπορούσα να είμαι καθημερινά στο Άγιο Όρος και να μιλάω με τον γέροντα πνευματικό μου, πιθανών να μην “πήγαινα” στην Καμπάλα».
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΜΠΑΛΑ
Η Καμπάλα είναι μια μορφή του εβραϊκού μυστικισμού. Τα κείμενα της συλλέχθηκαν μεταξύ 5ου και 13ου αιώνα στην Ισπανία σαν ιδιαίτερη εσωτερική διδασκαλία, και στη συνέχεια, με την εκτόπιση των Ιουδαίων από εκεί (1392), διαδόθηκε σε μεγάλα τμήματα του ιουδαϊκού κόσμου και την Μέση Ανατολή.
Πνευματικός πατέρας της Καμπάλα είναι ο Ραβίνος Σιμόν Γιοχαϊ που κατέγραψε τα κείμενα τον 2ο μ.Χ αιώνα σε ένα βιβλίο που λέγεται Ζοχάρ (Βίβλος Λαμπρότητας).
Πριν από περίπου δύο δεκαετίες, το 1984, εμφανίστηκε στο Λος Αντζελες ένας 65χρονος ραβίνος, ο Φίλιπ Μπεργκ. Ο λόγος του ήταν γοητευτικός και πολλοί σταρ του Χόλιγουντ έσπευσαν να γραφτούν στο Kabbalah Centre, το θρησκευτικό κέντρο που είχε ιδρύσει.
Το εβραϊκό μυστικιστικό κείμενο του 13ου αιώνα, που αποτελεί το «ευαγγέλιό» της, πωλείται από το κέντρο του Μπεργκ στο Λος Αντζελες πάνω από 500 δολάρια. Όμως πολλοί είναι εκείνοι οι Εβραίοι που κρατούν αποστάσεις από τον αποκρυφισμό της, που στην Ευρώπη υπήρξε η βάση της Θεοσοφίας, του Τεκτονισμού και του Ροδοσταυρισμού.
ΙΟΥΔΑΪΚΟΣ ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΜΠΑΛΑ
Από την ποικιλία μορφών μυστικισμού που παρήγαγε ο Ιουδαϊσμός, άλλες ανέπτυξαν βαθιά διαλογιστικά συστήματα, άλλες καλλιέργησαν έντονες συναισθηματικές μορφές μυστικής εμπειρίας, γενικά όμως ο ιουδαϊκός μυστικισμός διακρίνεται για τον ζωηρό εσχατολογικό προσανατολισμό του.
Ήδη στον 1ο αι. μ.Χ. εισέδυσαν στην ιουδαϊκή σκέψη πολλά στοιχεία του ελληνικού φιλοσοφικού μυστικισμού με την αλληγορική ερμηνεία που καλλιέργησε ο Φίλων ο Αλεξανδρεύς (περίπου 15/10 π .Χ.-50 μ.Χ.).
Η πρώιμη φάση του ιουδαϊκού μυστικισμού, η Μερκαβά (Merkavah) έχει κέντρο της το δράμα του Ιεζεκιήλ, περί του θρόνου άρματος. Άρχισε τον 1ο αι. μ.Χ., υιοθετώντας ένα σύστημα πνευματικών ασκήσεων που οδηγούσαν στο δράμα της δόξας του Θεού καθήμενου σε ουράνιο θρόνο.
Στη μορφή αυτή μυστικισμού διαφαίνονται επιδράσεις γνωστικών αντιλήψεων, σχετικά με το «πλήρωμα», και ακόμη ελληνιστικών συνδυασμών μαγείας και μυστικισμού. Ο τύπος αυτός, ονομαζόμενος και νοτιοϊουδαϊκός, έδινε έμφαση στη θεωρία και την περισυλλογή.
Παρήκμασε μετά τον 7ο αι., αλλά είχε μιά αναζωογόνηση στην Ιταλία, στους 9ο και 10ο αί.Ο μεσαιωνικός Χασιδισμός, δηλαδή εύσεβισμός (χασίδ = ευσεβής), που συχνά αναφέρεται και ως βόρειος, άρχισε τον 12ο αι. στη Γερμανία, ως λαϊκή κίνηση στενά συνδεδεμένη με τον νόμο (χαλακά).
Χαρακτηρίζεται από ζωηρή εσχατολογική συναίσθηση, που γίνεται πιο έντονη στην εξέλιξη της, έμφαση στην απλότητα, την απάθεια, τις ψυχικές αξίες, την προσευχή, την πνευματική άσκηση και το βύθισμα στη θεία αγάπη.
Η χασιδική θεολογία εμφανίζει μερικές κοινές γραμμές με τον Νεοπλατωνισμό και ασχολήθηκε στο διανοητικό επίπεδο με τη δόξα του Θεού (καμπόθ), τονίζοντας ότι η δόξα είναι διαφορετική από την ουσία, τη βασιλεία και την κεκρυμμένη παρουσία του Θεού.
Το πιο σημαντικό όμως μυστικό ιουδαϊκό ρεύμα υπήρξε η Καββάλα (ή Καμπάλα -qabbala), που αναπτύχθηκε στην Ισπανία τον 13ο αι. σαν ιδιαίτερη εσωτερική διδασκαλία, και στη συνέχεια, με την εκτόπιση των Ιουδαίων από εκεί (1392), διαδόθηκε σε μεγάλα τμήματα του ιουδαϊκού κόσμου.
Το θεωρητικό σύστημα της έχει επηρεασθεί από θεολογικές και κοσμολογικές συλλήψεις γνωστικού τύπου, ενώ συγχρόνως απορρόφησε νεοπλατωνικές ιδέες, που είχαν διαχυθεί στον ιουδαϊκό και αραβικό πολιτισμό της ‘Ισπανίας του 12ου και 13ου αί.
Το βασικό έργο της Καββάλα, ή Ζωχάρ (Βίβλος Λαμπρότητας), που γράφηκε στην Ισπανία στην προσπάθεια να αναχαιτίσει το ορθολογιστικό ρεύμα, έδωσε στον παραδοσιακό Ιουδαϊσμό μιά κρυφή, μυστική ενέργεια.
Κεντρική διδασκαλία της είναι η θεωρία περί 10 «σεφιρότ», που υπάρχουν ανάμεσα στον αΐδιο Θεό και στα δημιουργήματα του, των 10 περιοχών, στις όποιες η θεία απόρροια εκτείνει εαυτήν. Το «πλήρωμα» αυτών των σεφιρότ δεν απορρέει από τον Θεό, αλλά παραμένει εν τω Θεώ.
Η Ζωχάρ τόνισε τον τελετουργικό συμβολισμό, ερμηνεύοντας τις ιεροτελεστίες ως μυστικά σημεία επαφής μεταξύ θείου και ανθρώπου, και γενικά ενίσχυσε την ιουδαϊκή αυτοσυνειδησία, φθάνοντας στο σημείο να διδάσκει ότι ο Ιουδαίος κατέχει μία ποιότητα ψυχής που λείπει από τον μη Ιουδαίο.
Στην Καββάλα αναπτύχθηκε επίσης και μιά περισσότερο προφητική ροπή, με κύριο εκφραστή τον Αβραάμ Μπέν Σεμουέλ Άμπουλάφια (1240-1291), ο οποίος, συνδυάζοντας πολλά στοιχεία φιλοσοφικών θεωριών του Μαϊμονίδη (1135/8-1204), αποσκοπεί να βοηθήσει την ψυχή να λύσει τα δεσμά που τη συγκρατούν στον κόσμο της πολλαπλότητας και να διευκολύνει την επιστροφή της στην πρωταρχική ενότητα. για την επίτευξη αυτού του σκοπού συνιστάται ιδιαίτερα η ενατένιση, ή θεωρία ενός αφηρημένου αντικειμένου, π .χ. τα γράμματα του εβραϊκού αλφαβήτου.
Η ανύψωση της συνειδήσεως σε μιά υψηλότερη κατάσταση ενότητας με τον Θεό αναπτύσσει και την ανθρώπινη προφητική ικανότητα.Τον 16ο αι. στην Παλαιστίνη ορισμένοι Ιουδαίοι μυστικοί, εξόριστοι από την Ισπανία, έδωσαν στην Καββάλα μεσσιανική εσχατολογική κατεύθυνση.
Μία από τις διδασκαλίες αυτής της σχολής, της οποίας σημαντικότερος εκπρόσωπος είναι ο Ισαάκ Λούρια (1534-1572), υπογραμμίζει ότι με την προσευχή και την εν γένει ευσέβεια του ο Μυστικός συμβάλλει ενεργώς στην αποκατάσταση της αρχικής τάξεως του σύμπαντος.
Τον 18ο αι. αναπτύχθηκε στην Πολωνία ένας νέος Χασιδισμός, περισσότερο συναισθηματικός παρά διανοητικός, που υπήρξε μάλλον ανανεωτική κίνηση παρά νέα θεολογική σχολή.
Άρχισε με τον Μπέστ (Ίσραέλ μπέν Έλιέζερ, 1700-1760) και τον μαθητή του Ντόβ Μπαέρ. Απορρίπτοντας τις μεσσιανικές υπερβολές υιοθέτησε πολλά στοιχεία της μυστικής ευσέβειας της Καββάλα.
Πιο πρακτικός και κοινωνικός, τόνισε τον ηθικό βίο, το χαρούμενο πνεύμα που πηγάζει από μιά μυστική εσωτερική εμπειρία.
Αντιδρώντας στις τάσεις των διανοουμένων της ραββινικής ηγεσίας στην Ουκρανία και τη Ν. Πολωνία, τόνιζε την αξία του απλού Ιουδαίου.
Με αφετηρία καββαλιστικές διδασκαλίες σχετικά με τις θείες απορροές μέσα στη δημιουργία, έδινε περισσότερη έμφαση στην εσωτερική στάση του ανθρώπου, στην προσκόλληση στον Θεό παρά στη διανοητική επεξεργασία και κατανόηση της παραδόσεως.
Σταδιακά ο Χασιδισμός, ενώ κράτησε την ιδιαίτερη ταυτότητα του διαμορφώνοντας αυτοτελείς κοινότητες, απομακρύνθηκε από την καββαλιστική επίδραση και έγινε μέλος της ιουδαϊκής ορθοδοξίας (Ασκενάζι) των Ιουδαίων της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο χασιδικές ομάδες κατέφυγαν στην Αμερική.
Παρά την πολυμορφία και τις εξωτερικές επιδράσεις που τον επηρέασαν κατά καιρούς, ο ιουδαϊκός μυστικισμός κράτησε μιά δική του δυναμική ενότητα, με άξονα την Παλαιά Διαθήκη, την κυριαρχία του λόγου και την εσχατολογική προσδοκία.
ΑΙΡΕΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ
Μέχρι τώρα η πραγματική Καμπάλα είχε περιορισθεί στους Εβραίους που θεωρούν την διδαχή σε γκοίμ (μη εβραίους) ως αμαρτία. Εκείνος που έκανε γνωστή την Καμπάλα σε μη Εβραίους, υπήρξε ο Ραβίνος Φίλιπ Μπεργκ, που το 1993 ίδρυσε το Κέντρο της Καμπάλα της Νέας Υόρκης.
Μέλη του «Κέντρου» είναι διασημότητες όπως η Μαντόνα και ο άνδρας της Γκάϊ Ρίτσι , η Ντέμι Μουρ, η Μπρίτνευ Σπηρς και η Ροζάνα Μπαρ. Υπόψιν ότι ο Μπεργκ θεωρεί ως πνευματικό του πατέρα τον Πολωνοεβραίο Ραβίνο Γιεχούντα Ασλάντ, που προσπάθησε να κάνει δημοφιλή την Καμπάλα σε μη Εβραίους, συνδυάζοντας την με τον κομμουνισμό και δίνοντας έμφαση στο αντιελιτίστικο χαρακτήρα της Καμπάλα.
Το είδος της Καμπάλα που ακολουθεί η Μαντόνα είναι μία “λάιτ” εκδοχή της, που είναι περισσότερο μια πετυχημένη επιχείρηση με την πώληση ειδικού νερού και των κόκκινων κομποσχοινιών για το κακό μάτι.
Στην ουσία πρόκειται για επικίνδυνη σέκτα, που όπως λέει και ο Ραβίνος Ισαάκ Σόρτσετ της Συναγωγής Μιλ Χίλ του Λονδίνου χρησιμοποιεί έλεγχο του νου, συναισθηματική χειραγώγηση και πίεση για δωρεές.
Η Καμπάλα επηρεάζει και την τέχνη της Μαντόνα. Το 1998 η μεγάλη της επιτυχία «Ray Of Light» έχει καμπαλιστικές αναφορές.
Ενώ έγραψε και το «Isaac» για τον Ισαάκ Λούρια, ένα από τους μεγαλύτερους διδασκάλους της Καμπάλα. Καμπαλιστικά είναι και τα δύο βιβλία για παιδιά που έχει γράψει. Επίσης προωθεί το πρόγραμμα Πνευματικότητα για Παιδιά που είναι το ανάλογο πρόγραμμα του Καμπαλιστικού Κέντρου του Μπεργκ.
Η ομάδα του Μπεργκ έχει διεισδύσει και στην βρετανική εκπαίδευση με πολλά στοιχεία της Καμπάλα να διδάσκονται στην υποχρεωτική ύλη των σχολείων (καταλαβαίνετε τώρα γιατί κάποιοι θέλουν την κατάργηση του μαθήματος Θρησκευτικών στην Ελλάδα).
Τέλος το ντοκιμαντέρ “Είμαι Εγώ, επειδή είμαστε εμείς” που προβάλλεται αύριο στις “Νύχτες Πρεμιέρας” έχει αποκαλυφθεί από το Fox News, το σκληροπυρηνικό συντηρητικό κανάλι της Αμερικής, ότι είναι “προπαγάνδα της Καμπάλα”.
Η Μαντόνα χρησιμοποιεί το πρόβλημα των παιδιών του Μουλάι που πεθαίνουν στην Αφρική από AIDS για να τα κάνει κατήχηση της Καμπάλα μέσω του προγράμματος “Πνευματικότητα για Παιδιά”.
Υπ’ όψιν ότι τα παιδιά που στέλνονται στις ΗΠΑ για να σωθούν, διαμένουν σε χώρους του Καμπαλιστικού Κέντρου. Επίσης, χρησιμοποιεί εν αγνοία τους τον Μπίλ Κλίντον και τον Ντέσμοντ Τούτου για να προσδώσει κύρος στο φιλμ, αλλά στην ουσία για να περάσει κρυφά την προπαγάνδα της Καμπάλα.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΚΑΜΠΑΛΑ
“ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ” !!!!
Πρόκειται για πρόγραμμα της λατρείας Καμπάλα που προωθείται από την Demi Moore και ήδη λειτουργεί στα Βρετανικά Σχολεία.
Σκοπός του προγράμματος, είναι να ενθαρρύνει τα παιδιά ν΄ αναγνωρίζουν την καλοσύνη τους, να «φωτιστούν» και ν΄ αποκτήσουν «πνευματικές» δυνάμεις.
Το πρόγραμμα λειτουργεί μέχρι στιγμής σε έξι σχολεία στο Λονδίνο, ενώ πολλά άλλα εκπαιδευτήρια της χώρας βρίσκονται στον κατάλογο, προκειμένου ν΄ ακολουθήσουν το παράδειγμα τους.
«Άκουσα ότι ήταν η πρόθεσή τους, αλλά δεν κατάλαβα ότι είχαν διεισδύσει στα βρετανικά σχολεία. Πιστεύω ότι λειτουργούν χρησιμοποιώντας πλύση εγκεφάλου» δήλωσε ο Ραβίνος Yitzchak Schochet, της συναγωγής Mill Hill του Λονδίνου.Κριτικοί θεωρούν ότι το σύγχρονο κίνημα της Καμπάλα, προωθεί μια παραδοσιακή μορφή εβραϊκού μυστικισμού για οικονομικό όφελος, χρησιμοποιώντας τραγουδιστές όπως η Madonna.
Το πρόγραμμα «Πνευματικότητα για τα παιδιά» εμπνεύστηκε η Karen Berg συνδιευθύντρια του κέντρου της Καμπάλα στο Λος Άντζελες και σύζυγος του γκουρού της οργάνωσης Philip Berg.
Το πρόγραμμα ενδεχομένως να εξαπλωθεί και στη Νέα Υόρκη.Οι κριτικοί χαρακτηρίζουν το πρόγραμμα ανόητο μέχρι μοχθηρό παρόλο που υποστηρίζεται από μέρος της εκπαίδευσης.
Ο ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΣ
ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΑΝΑΤΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΥΣ
Ένα από τα βασικά στοιχεία του βυζαντινού μυστικισμού είναι η ήρεμη έκσταση, στην οποία συμβάλλει η αδιάλειπτη νοερά προσευχή και ο νους με τη συμμετοχή των αρετών.
Ο βυζαντινός μυστικισμός δεν γνωρίζει τους τύπους εκείνους εκστάσεως που συναντούμε σε άλλα θρησκεύματα (Σαμανισμό, αφρικανική πνευματοληψία, διονυσιακή έκσταση, δερβίσηδες κ.λπ.), η οποία σχετίζεται με τεχνικές ψυχοσωματικών διεγέρσεων, χορούς, ναρκωτικά κ.λπ.
Ούτε ακόμη ταυτίζεται με την έκσταση των μυστηριακών θρησκειών ή τη φιλοσοφική λεγόμενη έκσταση των πλατωνικών και νεοπλατωνικών, με την έξοδο δηλαδή του νου από το σώμα, από τον χρόνο, για να λειτουργήσει δήθεν καθαρά.
Γενικά, ο Ορθόδοξος μυστικισμός παρουσιάζει ήρεμη νηφαλιότητα και ανάταση, σε ριζική αντίθεση προς μυστικίζουσες θεοσοφικές ή απόκρυφες θεωρίες και ψυχοσωματικές τεχνικές.
Όλα είναι δώρα της χάριτος του Θεού. Εκείνο που κυρίως καταθέτει ο άνθρωπος είναι η προαίρεση, το μόνο ουσιαστικό που έχει δικό του.
Ιδιαίτερα εξωτερικά φαινόμενα -όπως τα στίγματα, που είναι τόσο συχνά στους μυστικούς της Δύσεως- δεν αναφέρονται στους μυστικούς της Ανατολής.
Πολλοί από τους τελευταίους προειδοποιούν ιδιαίτερα για τον κίνδυνο των σωματικών οραμάτων ή φαντασιώσεων.
Διότι και τα δύο καταστρέφουν την ενότητα του ανθρώπου, την οποία ο Χριστός ήρθε να αναστηλώσει. Η μυστική εμπειρία στην Ανατολική Εκκλησία διαμορφώνει το ήθος, την εν γένει πνευματικότητα και λατρευτική ζωή της.
Είναι τόσο ευρεία η ακτινοβολία του μυστικού βιώματος, ώστε να μπορεί να γίνει λόγος γενικότερα για μυστική θεολογία και πνευματικότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
