Πληροφορίες για τον Καρκίνο Στομάχου – Διάγνωση και Θεραπεία.
- Συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο
- Παγκοσμίως ελαφρά πτωτική τάση στην επίπτωσή του
- Από τα νεοπλάσματα του στομάχου η μέγιστη πλειοψηφία είναι αδενοκαρκινώματα, 3% είναι λεμφώματα και ελάχιστα είναι στρωματικοί όγκοι και νευροενδοκρινικοί όγκοι.
Επιδημιολογικά Δεδομένα
- Αποτελεί ένα από τους πιο συχνούς καρκίνους παγκοσμίως
- Η υψηλότερη επίπτωση παρατηρείται στην Άπω Ανατολή (Ιαπωνία, Κορέα), Λατινική Αμερική (Χιλή, Κόστα Ρίκα) και Ανατολική Ευρώπη. Αντίθετα, στην Δυτική Ευρώπη, την Αυστραλία και τη Βόρειο Αμερική σημαντική μείωση τα τελευταία 30 χρόνια.
- Στη Δυστική Ευρώπη παρατηρούνται 25 περιστατικά καρκίνου στομάχου ανά 100.000 άνδρες και 14 περίπου περιστατικά ανά 100.000 γυναίκες. Η συχνότητα αυξάνει κατακόρυφα μετά την 6η δεκαετία της ζωής και φτάνει στις 200 περίπου περιπτώσεις ανά 100.000 άνδρες ηλικίας άνω των 80 ετών.
- Διεθνής τάση ελάττωσης της επίπτωσης του καρκίνου του στομάχου τα τελευταία 30 χρόνια και παρατηρείται επίσης μια τάση «μετακίνησης» της εντόπισης του καρκίνου από το άντρον στη γαστροοισοφαγική συμβολή.
Αιτιολογία
- Οι διατροφικές συνθήκες και η λοίμωξη με ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (H. Pylori) είναι οι δύο πιο σημαντικοί περιβαλλοντολογικοί παράγοντες, που ενοχοποιούνται για την ανάπτυξη του καρκίνου του στομάχου.
- Σε μικρό αριθμό περιπτώσεων υπάρχουν ενδείξεις για οικογενή γενετική προδιάθεση.
- Ισχυρή συσχέτιση μεταξύ καπνίσματος και καρκίνου του οισοφάγου και του θόλου του στομάχου.
- Χαμηλότερη επίπτωση σε ανθρώπους, που καταναλώνουν πολλά φρούτα και λαχανικά. Η βιταμίνη C που περιέχεται σε αρκετά φρούτα και η β-καροτίνη που ανευρίσκεται σε πολλά λαχανικά είναι αντιοξειδωτικές ουσίες και πιστεύεται ότι προστατεύουν έναντι της νόσου.
- Στους διατροφικούς παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνεται η επί μακρόν και συχνή κατανάλωση αλλαντικών, παστών ψαριών, τουρσιών κτλ
- Οι προαναφερθέντες διατροφικοί παράγοντες, καθώς επίσης και η λοίμωξη με H. Pylori προδιαθέτουν σε χρόνια γαστρίτιδα, τελικό αποτέλεσμα της οποίας είναι η ατροφική γαστρίτιδα.
- Πρώιμη εμφάνιση ατροφικής γαστρίτιδας είναι συχνή σε πολλούς ασθενείς που αναπτύσσουν καρκίνο του στομάχου. Καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από ατροφική γαστρίτιδα και αχλωρυδρία (κακοήθης αναιμία, υπογαμμασφαιριναιμία, μερική γαστρεκτομή) αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του στομάχου.
- Όταν ενοχοποιείται η λοίμωξη με Η. Pylori κυρίαρχη «διαδικασία» είναι η εμφάνιση εντερικής μεταπλασίας à δυσπλασίας à ανάπτυξη «εντερικού» τύπου καρκίνου. Αυτός ο τύπος καρκίνου του στομάχου είναι πιο συχνός στους ηλικιωμένους και επίσης στις περιοχές του κόσμου με υψηλή επίπτωση καρκίνου του στομάχου. Αντίθετα ο «διάχυτος» τύπος καρκίνου του στομάχου είναι πιο συχνός σε νεώτερους ασθενείς και με σταθερή επίπτωση παγκοσμίως. Ο «εντερικός» τύπος γαστρικού καρκίνου έχει καλύτερη πρόγνωση από τον διάχυτο τύπο.
- Καλύτερη διατροφή, καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και δημόσιας υγείας συνέβαλαν αποφασιστικά στην ελάττωση του καρκίνου του στομάχου στις ανεπτυγμένες χώρες.
Παθολογική Ανατομική
- Διακρίνεται κατ’ αρχήν σε «πρώϊμο» και σε «προχωρημένο». Ο πρώιμος γαστρικός καρκίνος (early gastric cancer) περιορίζεται στον βλεννογόνο ή και τον υποβλεννογόνο ανεξάρτητα από την διήθηση ή όχι λεμφαδένων. 40% των νέων περιπτώσεων καρκίνου στομάχου στην Ιαπωνία ανήκουν στον πρώιμο γαστρικό καρκίνο, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις Δυτικές χώρες είναι μόλις 10%. Ο «προχωρημένος» γαστρικός καρκίνος (advanced gastric cancer) διηθεί την μυϊκή στοιβάδα και πέραν του στομάχου. Μορφολογικά ταξινομείται σε προέχοντα, επίπεδο και ελκωτικό τύπο.
- Ο πρώϊμος γαστρικός καρκίνος συνήθως είναι ελκωτικός με μέση διάμετρο 1,5 – 3 cm. Στο 5-10% των περιπτώσεων παρατηρούνται και άλλοι σύγχρονοι όγκοι, ενώ στο 20% περίπου των ασθενών παρατηρείται και διήθηση λεμφαδένων. Η φυσική ιστορία του πρώιμου γαστρικού καρκίνου είναι: εξέλκωση του βλεννογόνου à επούλωση à νέα εξέλκωση. Εμφανίζεται με άτυπα συμπτώματα, κυρίως «δυσπεψία»που υποχωρεί με τα φάρμακα που ελαττώνουν την γαστρική οξύτητα και επουλώνουν το «έλκος» με συνέπεια να καθυστερεί η ενδοσκοπική διάγνωση του καρκίνου. Η μέση χρονική περίοδος για την μετάπτωση του πρωΐμου γαστρικού καρκίνου σε προχωρημένο είναι 36 μήνες.
- Ο καρκίνος του στομάχου επεκτείνεται κατά συνέχεια ιστού, λεμφογενώς, αιματογενώς (ήπαρ, πνεύμονες, οστά) και με ενδοπεριτοναϊκές εμφυτέυσεις (ωοθήκες, όγκοι του Kru – Kenberg, δουγλάσσεως – όγκος του Blummer).
Κλινική Εικόνα
Άτυπα συμπτώματα καθυστερούν την διάγνωση: δυσπεψία, ανορεξία, πρώϊμο αίσθημα κορεσμού, απώλεια βάρους.
- Σε προχωρημένες μορφές η αιμορραγία και τα αποφρακτικά συμπτώματα (δυσφαγία – έμετος) οδηγούν στην γρήγορη διάγνωση.
- Η κλινική εξέταση συνήθως είναι αρνητική. Ένδειξη προχωρημένης νόσου η ψηλάφηση διηθημένων λεμφαδένων στον υπερικλείδιο βόθρο.
Διάγνωση
- Ενδοσκόπηση ανωτέρου πεπτικού. Λήψη βιοψιών.
- Ενδοσκοπική υπερηχοτομογραφία (EUS) για την εκτίμηση του βάθους της διηθήσεως του οργάνου
- Αξονική τομογραφία για την αναζήτηση μεταστάσεων
- Διαγνωστική λαπαροσκόπηση για την εκτίμηση της κατά συνέχεια ιστού επέκτασης του νεοπλάσματος και την παρουσία ή μη περιτοναϊκών εμφυτεύσεων για τον καθορισμό της ριζικότητος της χειρουργικής επέμβασης που θα ακολουθήσει.
Στις δυτικές χώρες σε μεγάλο ποσοστό η διάγνωση γίνεται όταν η νόσος είναι ήδη προχωρημένη. Συνήθως το ποσοστό ριζικής εκτομής κυμαίνεται απο 40 – 60 % και σε λιγότερο από τα 2/3 των περιπτώσεων η εκτομή είναι θεραπευτική.
Σε περιπτώσεις που είναι η εφικτή η μόνη μέθοδος που είναι δυνητικά ικανή να θεραπεύσει τον καρκίνο του στομάχου είναι η ριζική χειρουργική αντιμετώπιση που περιλαμβάνει:
a) ανάλογα με την εντόπιση του νεοπλάσματος την ολική ή την υφολική γαστρεκτομή,
b) την αφαίρεση του μείζονος επιπλόου και
c) την συναφαίρεση των λεμφαδένων (επιχώριος λεμφαδενικός καθαρισμός D1 ή εκτεταμένος λεμφαδενικός καθαρισμός D2).
