Ο Μινώταυρος
Στην Ελληνική μυθολογία, ο Μινώταυρος ήταν ένα ον με σώμα ανθρώπου και κεφάλι και ουρά ταύρου. Πέρα από την περιγραφική αυτή ονομασία του, το όνομα του Μινώταυρου ήταν Αστερίων. Κάποιες φορές αναπαρίσταται ακόμα ως ταύρος με κορμό ανθρώπου, σε αντιστοιχία με τον Κένταυρο. Κατοικούσε στο Λαβύρινθο, κτίσμα που φτιάχτηκε από το Δαίδαλο κατόπιν εντολής του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα. Ο Μινώταυρος σκοτώθηκε από τον Θησέα.
Πριν ο Μίνωας γίνει βασιλιάς ζήτησε από το θεό Ποσειδώνα ένα σημάδι που να αποδεικνύει ότι αυτός, και όχι ο αδερφός του, έπρεπε να ανέβει στο θρόνο. Ο θεός έστειλε έναν όμορφο λευκό ταύρο και ζήτησε από το Μίνωα να θυσιάσει αυτόν τον ταύρο στον ίδιο. Ο Μίνωας όμως αντί για αυτόν θυσίασε έναν άλλο ταύρο, ελπίζοντας ότι ο θεός δε θα το προσέξει.
Ο Ποσειδώνας όμως κατάλαβε τι είχε γίνει, εξοργίστηκε, και έκανε τη γυναίκα του Μίνωα Πασιφάη να ερωτευτεί τον ταύρο. Η γυναίκα δεν μπορούσε να ικανοποιήσει το πάθος της και ζήτησε βοήθεια από το μηχανικό Δαίδαλο. Αυτός κατασκεύασε ένα κενό ομοίωμα αγελάδας, η Πασιφάη μπήκε μέσα σε αυτό και ο ταύρος ξεγελάστηκε και ζευγάρωσε μαζί της. Από την ένωση αυτή γεννήθηκε ο Μινώταυρος.
Ο Μίνωας, μετά από χρησμό που πήρε από το Μαντείο των Δελφών, ζήτησε από τον Δαίδαλο να φτιάξει ένα κτίσμα ώστε να κλειστεί μέσα ο Μινώταυρος, και αυτός κατασκεύασε το Λαβύρινθο. Ο Μινώταυρος ήταν καρπός της ένωσης της γυναίκας του Μίνωα Πασιφάης μ’ έναν ταύρο! Τον ταύρο αυτόν είχε στείλει από τη θάλασσα σαν σημάδι ο Ποσειδώνας στον Μίνωα, που ήθελε να αποδείξει την κυριαρχία του σ’ όλη την Κρήτη. Ζήτησε, όμως, από τον Μίνωα να θυσιάσει τον ταύρο προς τιμή του. Ο Μίνωας όμως δεν το έπραξε και έτσι η οργή του Ποσειδώνα πήρε πρωτότυπη μορφή.
.jpg)
Ξεκίνησε, λοιπόν, μ’ ένα καράβι με μαύρα πανιά και υποσχέθηκε ότι θα σήκωνε άσπρα πανιά κατά την επιστροφή, όταν θα είχε απαλλάξει την Αθήνα από το βαρύ της φόρο. Ακολουθεί μια έντονη λογομαχία μεταξύ του Μίνωα και του Θησέα όπου ο τελευταίος ισχυρίζεται ότι κι αυτός είναι γιος θεού, του Ποσειδώνα. Για να το αποδείξει αποδέχεται την πρόκληση του Μίνωα και πέφτει να πιάσει το δαχτυλίδι που πέταξε στη θάλασσα. Εκεί τον υποδέχεται η Αμφιτρίτη που του χαρίζει έναν πορφυρό μανδύα και ένα στεφάνι από ρόδα οδηγώντας τον στο παλάτι του θεού. Ο Θησέας επιστρέφει από το βυθό με το δαχτυλίδι και αποδεικνύει τη θεϊκή του καταγωγή.
Ο Λαβύρινθος και ο Μίτος της Αριάδνης
Στην Κρήτη ο Θησέας βρίσκει σύμμαχο την κόρη του Μίνωα και της Πασιφάης, την Αριάδνη, η οποία ερωτεύεται το νεαρό και όμορφο βασιλόπουλο από την Αθήνα. Η Αριάδνη συναντάει τον Θησέα και του προσφέρει τη βοήθειά της με την προοπτική, όμως, φεύγοντας να την πάρει μαζί του και να την κάνει γυναίκα του. Ο Θησέας, βέβαια, δεν έπρεπε μόνο να σκοτώσει τον Μινώταυρο, αλλά και να βγει από τον Λαβύρινθο. Ποιος άλλος μπορούσε να δώσει τη λύση σ’ αυτόν το γρίφο εκτός από τον κατασκευαστή του;
Ο Θησέας μπαίνοντας στον πολύπλοκο Λαβύρινθο ακολούθησε τη συμβουλή του Δαίδαλου. Μάλιστα λέγεται ότι η ίδια η Αριάδνη καθόταν στην άκρη του Λαβύρινθου βαστώντας το σωτήριο νήμα. Έτσι έμεινε παροιμιώδης ο “μίτος της Αριάδνης”. Ο Θησέας μέσα στον Λαβύρινθο συνάντησε το τέρας, πάλεψε μαζί του και με το σπαθί του του ‘κοψε το λαιμό προσφέροντάς το ως θυσία στον Ποσειδώνα, κάτι που θα ‘πρεπε να κάνει, όπως είπαμε, ο Μίνωας με τον ταύρο, πατέρα του τέρατος. Με το μύθο του Μινώταυρου συμπλέκεται και ο μύθος του κατασκευαστή του Λαβύρινθου Δαίδαλου.
Σπήλαιο Λαβύρινθος
Το Σπήλαιο Λαβύρινθος βρίσκεται 50km νότια του Ηρακλείου, σε ένα μικρό λόφο 3,5km βόρεια του Καστελίου Μεσαράς. Ήταν ένα τεράστιο τεχνητό σπήλαιο με δαιδαλώδεις διαδρόμους μήκους μεγαλύτερους των 2.5km και δωμάτια που δεν οδηγούσαν πουθενά, το οποίο αποτέλεσε λατομείο για την εξόρυξη των λίθων που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του Μινωϊκού ανακτόρου της Φαιστού, της Μινωϊκής έπαυλης της Αγίας Τριάδας, της ρωμαϊκής πόλης Γόρτυνας, κα. Το λατομείο και οι δύο είσοδοι του καταστράφηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά από τους Γερμανούς κι, έτσι, σήμερα δεν μπορούμε να το δούμε στην αρχική του μορφή.
Ο Λαβύρινθος, λόγω των πολυδαίδαλων στοών και των αδιεξόδων του, έχει κινήσει το ενδιαφέρον πολλών ερευνητών, που τοποθετούν τον μυθικό λαβύρινθο του Μινώταυρου σε αυτό το σπήλαιο, κι όχι στην Κνωσό. Σύμφωνα με τον πασίγνωστο μύθο, ο Θησέας κατάφερε να σκοτώσει τον τερατόμορφο Μινώταυρο μέσα στον σκοτεινό λαβύρινθο με τη βοήθεια της Αριάδνης, η οποία του έδωσε ένα σπάγγο (μίτο) για να μην χαθεί.
Αφού το λατομείο σταμάτησε να λειτουργεί, οι στοές του γέμισαν νυχτερίδες. Έτσι, οι ντόπιοι κάτοικοι για πολλούς αιώνες έρχονταν ως εδώ για να φορτώσουν στα ζώα τους τα νιτρικά υπολείμματα από τις νυχτερίδες, τα οποία αποτελούν ιδανικό λίπασμα. Άλλωστε, και το περίφημο λίπασμα γκουανώ προέρχεται από κοπριές νυχτερίδων.
Επίσης, η ιστορία με το Θησέα και το Μινώταυρο έκανε το σπήλαιο γνωστό σε όλο τον κόσμο, αποτελώντας το σημαντικότερο αξιοθέατο στο νησί για αιώνες. Έτσι, άρχισαν να το επισκέπτονται πολλοί περιηγητές και εξερευνητές. Μάλιστα στους τοίχους υπάρχουν αναρίθμητες επιγραφές με ονόματα από τον 15ο αιώνα, το πλήθος των οποίο προδίδει τη σημασία που είχε το μνημείο αυτό.
Πολύ αργότερα, όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Κρήτη, το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη για πολεμοφόδια, νερό και τρόφιμα. Μάλιστα, έγινε η μεγαλύτερη αποθήκη πυρομαχικών της Γερμανίας που μπορούσε να εφοδιάζει όλη τη Μέση Ανατολή, με περισσότερους από 300.000 τόνους όπλων! Όταν οι Γερμανοί εγκατέλειψαν το νησί το 1944, ανατίναξαν όλα τα πυρομαχικά, με αποτέλεσμα να καταστραφεί εντελώς το σπήλαιο και οι δύο είσοδοι του. Μάλιστα, η έκρηξη ήταν τόσο ισχυρή, που ογκόλιθοι 15 τόνων βρέθηκαν σε απόσταση 10km.
Ήδη από το 1945, άρχισαν εργασίες για την επαναφορά του σπήλαιου και τον καθαρισμό του από όσα πυρομαχικά και νάρκες δεν είχαν εκραγεί. Οι είσοδοι ξανάνοιξαν για λίγο καιρό και, δυστυχώς, τότε πολλοί κάτοικοι έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθεια τους να βρουν πυρομαχικά, τα οποία χρησιμοποιούσαν για λίπασμα ή για ψάρεμα με δυναμίτη. Σήμερα το σπήλαιο έχει σφραγιστεί και απαγορεύεται αυστηρά η είσοδος, αλλά δυστυχώς έχουν αναφερθεί πολλά κρούσματα λαθρανασκαφών.
Ο Κρητικός Λαβύρινθος
Ο λαβύρινθος στην Ελληνική Μυθολογία, ήταν μια σύνθετη οικοδομική κατασκευή, στην Κνωσσό. Φτιάχτηκε από τον μηχανικό Δαίδαλο για λογαριασμό του μυθικού βασιλιά της Κρήτης, Μίνωα. Ο λόγος που κατασκευάστηκε ήταν για να απομονώσει τον Μινώταυρο, ένα πλάσμα μισό άνθρωπος και μισό ταύρος. Ο ίδιος ο Δαίδαλος, κατασκεύασε τόσο περίτεχνα και πολύπλοκα τον λαβύρινθο, που ακόμη και αυτός κατάφερε με δυσκολία να βρει την έξοδό του, όταν ολοκλήρωσε το έργο.
Η Αθήνα είχε χάσει ένα πόλεμο στην Κρήτη και ως φόρο τιμής αναγκάστηκε να στείλει επτά νέους άνδρες και επτά κορίτσια να θυσιαστούν στο Μινώταυρο. Ο Θησέας, γιος του βασιλιά της Αθήνας, προσφέρθηκε εθελοντικά να είναι ένας από την ομάδα με σκοπό να σκοτώσει τον Μινώταυρο και να ελευθερώσει την Αθήνα από την κυριαρχία της Κρήτης. Η κόρη του βασιλιά Μίνωα Αριάδνη του έδωσε ένα κουβάρι με κλωστή για να το ξετυλίγει όσο θα περνά μέσα από τον λαβύρινθο, δίνοντας του έτσι τη δυνατότητα να θυμηθεί τα βήματά του και μετά την πράξη του να μπρέσει να βρει το δρόμο της επιστροφής.
Η αρχαιότερη γνωστή μορφή λαβύρινθου είναι το σχέδιο του «Κρητικού» λαβύρινθου. Οι επτά δακτύλιοι των μονοπατιών εύκολα δημιουργούνται σχεδιάζοντας ένα σταυρό και τέσσερις τελείες και στη συνέχεια ενώνοντας τα μέχρι να σχηματίσουν οκτώ ομόκεντρους κύκλους, αφήνοντας ενδιάμεσα εφτά κενούς δακτυλίους. Είναι ένα συναρπαστικό σχήμα το οποίο αφήνει εδώ και 5000 χρόνια τα ίχνη του στην ιστορία του πολιτισμού.
Αρχικά, από την τρίτη προχριστιανική χιλιετία, συναντώνται σε θραύσματα κεραμικών καθώς και σε χαράξεις σε βράχους. Δεκαέξι αιώνες αργότερα ο λαβύρινθος παρέμεινε στο επίκεντρο του πολιτισμού της Κρήτης και εμφανίζεται στα Κρητικά νομίσματα μέχρι και τον πρώτο αιώνα π.Χ. Ακολούθουν οι ψηφιδωτές εικόνες κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους. Κατά την εξάπλωση του Χριστιανισμού, η εκκλησία υιοθέτησε το σχέδιο του λαβύρινθου σαν μια μορφή συμβολισμού, τελετουργίας και μετάνοιας.
Υπάρχουν δύο μορφές του λαβύρινθου. Μια πολύπλοκη μορφή του με δαιδαλώδη μονοπάτια, η οποία αναφέρεται σε σύνθετο παζλ διακλαδώσεων με επιλογές της διαδρομής και κατεύθυνσης (Maze) και ο Κρητικός λαβύρινθος όπου υπάρχει μονό ένας δρόμος, χωρίς διασταυρώσεις, που αλλάζει διαρκώς κατεύθυνση. Ο εσωτερικός χώρος αποτελείται από πολλές λοξοδρομίες και το κέντρο του περικυκλώνεται επτά φόρες ώστε ο επισκέπτης να προσπέρνα επανειλημμένα τον επιθυμητό προορισμό.
Ο Κρητικός Λαβύρινθος συνδέεται με ένα σύμπλεγμα του μύθου, το σύμβολο και την αλληγορία. Είναι ένα σύμβολο για τον δρόμο της ζωής του ανθρώπου. Τα επτά κυκλώματα αντιστοιχούν στις επτά σφαίρες των ιερών πλανητών, τις επτά αρχές του ανθρώπου και του σύμπαντος, τις επτά ημέρες της εβδομάδας και άλλες τέτοιες επταπλάσιες έννοιες.
Ο Κρητικός Λαβύρινθος του πάρκου είναι κατασκευασμένος από πέτρες που συλλέχθηκαν εντός της περιοχής στην οποία βρίσκεται. Έχει διάμετρο 16 μέτρα και διαρκεί περίπου 7 λεπτά με τα πόδια, σε έναν ήρεμο ρυθμό. Η είσοδος του είναι από τα νότια και στο κέντρο του βρίσκεται ένα ηλιακό ρολόι από ορείχαλκο.
