Η ενδομητρίωση είναι μια πάθηση αγνώστου αιτιολογίας, που χαρακτηρίζεται απο την παρουσία ενδομητρικού ιστού σε θέσεις εκτός μήτρας – όπως ωοθήκες, σάλπιγγες, πυελικό τοίχωμα και δουγλάσειο. Πιο σπάνια, δύναται να υπάρχει ενδομητρίωση και στο έντερο, στην ουροδόχο κύστη και στους πνεύμονες. Όταν υπάρχει ενδομητρικός ιστός στο μυομήτριο, η πάθηση ονομάζεται αδενομύωση.
Το πιο συχνό σύμπτωμα της ενδομητρίωσης είναι το πυελικό άλγος, το οποίο ενδέχεται να συσχετίζεται με την περίοδο αλλά μπορεί και όχι. Συνήθως, ο πόνος εμφανίζεται 24 έως 48 ώρες πριν την έναρξη της περιόδου και διαρκεί ως το τέλος της εμμηνορυσίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο πόνος είναι πολύ έντονος και επηρεάζει την καθημερινότητα της γυναίκας
Η μόνη αξιόπιστη μέθοδος διάγνωσης της ενδομητρίωσης είναι η λαπαροσκόπηση κατά την οποία μέσω μιας μικρής τομής στον ομφαλό εισαγουμε ένα μικρό εξειδικευμένο τηλεσκόπιο (λαπαροσκόπιο) και ελέγχουμε τα ενδοκοιλιακά όργανα. Aνάλογα με τη βαρύτητα της νόσου, η ενδομητρίωση διακρίνεται σε τέσσερα στάδια.
Η θεραπεία της ενδομητρίωσης ενδέχεται να είναι φαρμακευτική (αντισυλληπτικά, νταναζόλη, GNRH ανάλογα, κ.ά.) ή χειρουργική ή και συνδυασμός των δύο.
Όσων αφορά τη γονιμότητα, η βαρύτητα της νόσου παίζει σημαντικό ρόλο. Όσο πιο βαριά είναι η μορφή της ενδομητρίωσης (στάδιο 3 ή 4), τόσο πιο δύσκολη είναι η επίτευξη εγκυμοσύνης και μπορεί να είναι αναγκαία η λύση της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Από έρευνες έχει βρεθεί ότι τα ποσοστά επιτυχίας γυναικών με σαλπιγγικό πρόβλημα και γυναικών με ενδομητρίωση, που έχουν υποβληθεί σε εξωσωματική είναι παρόμοια.
